De mythe dat een economie kan steunen op een diensteneconomie of louter een creatieve industrie wordt doorprikt. De Harvard Busisness Review van maart 2012 focust op “Reinventing America”, het herstellen van de competitiviteit van de VS. Auteurs Gary Pisano en Willy Shih bekijken de strategische waarde van productie voor de VS. Hun antwoord samengevat: ja. Waar productie nauw verbonden is met innovatie heeft de VS nood aan een maakindustrie. De exodus van productie heeft de lokale innovatiecapaciteit om ideeën en uitvindingen om te zetten kwalitatieve, kostefficiënte producten en de voorsprong van de VS aangetast.

Maar hoe kan je beoordelen of een lokale productie op lange termijn kritisch is voor de innovatiecapaciteit?

Denkkader voor sourcing-beslissingen

De auteurs bieden een strategisch denkkader dat steunt op twee pijlers. De pijlers hierbinnen zijn de samenhang tussen R&D en productie en de maturiteit van de productietechnologie.

• De samenhang tussen R&D en productie bepaalt in welke mate productkarakteristieken door een diepgaand inzicht in het productieproces beïnvloedt worden.
• De maturiteit van een productieproces en de hierbij horende kans om via innovatie nog een significantie vooruitgang te maken.

Wanneer proces- en productinnovatie nauw gekoppeld zijn, is een lokale verankering van productie des te belangrijker. Dit speelt des te meer omdat procesveranderingen een grote, vaak onvoorspelbare impact op het product kunnen hebben.

Vragen over samenhang en maturiteit helpen om het verband tussen ontwerp en productie en de consequenties van sourcing-beslissingen beter in te schatten. Ze onderstrepen volgende aspecten:

• Zelfs in mature sectoren kunnen productieprocestechnologieën opkomen die de competitieve spelregels drastisch veranderen. Bedrijven zonder lokale productie missen deze sprongen.
• Een nauwe verbondenheid tussen product en proces verhoogt de toetredingsdrempel voor nieuwkomers of concurrenten.
• Productiecapaciteiten en bijbehorende toeleveringsketens zijn moeilijk uit te bouwen. Na delocalisatie is er vaak geen weg meer terug.
• De globale concurrentie zal alsmaar intensiever worden, de overheid moet zijn beleid hieraan aanpassen. Een expliciete focus op productie moet in het innovatiebeleid meer op het voorplan komen, om zo de kritisch benodigde innovatiecapaciteit in de regio te verankeren. Onderzoek in productietechnologie moet de uitbouw van een lokale kennisregio met toegang tot  doorbraakprocessen en topcapaciteiten ondersteunen. Voorwaarden voor een vruchtbare voedingsbodem helpen om productie in de regio te verankeren. Opleidingen die technische vaardigheden versterken zijn hierbinnen een sleutelfactor.

Het verhaal dat de auteurs schetsen voor de VS geldt in even grote mate voor de bedrijven van de Vlaamse maakindustrie.

Dit artikel kwam tot stand dankzij het project "Snelheid als competitief wapen” in het kader van Vlaanderen in Actie en met steun van het Agentschap Ondernemen.