Experts van Made Different woonden op 22 en 23 mei de 2013 MIT Vienna Conference 'Remaking Manufacturing' bij.  In diverse lezingen werd dieper ingegaan op de positie van de producerende industrie in Oostenrijk, maar ook in andere (Europese) landen.

De basisvraag in het betoog van professor Scott Stern van MIT Sloan School en NBER is dan ook "hoe moet Oostenrijk reageren om sterker naar voor te komen?" Oostenrijk heeft weliswaar de laatste decennia een stevig record aan economische prestaties weten realiseren en een hoog niveau van economische welvaart bereikt, maar het land moet die positie in de toekomst ook kunnen handhaven en versterken.

Hij vertrok van enkele observaties:

• Oostenrijkse bedrijven  fungeren als een belangrijke brug tussen Oost en West-Europa en hebben sleutelposities in de Europese toeleveringsketen.
• De invloed van de euro doet zich voor op macroschaal, iets waarop men op lokale schaal weinig tot geen impact heeft.
• Er is een laag niveau van lokaal ondernemerschap. Er zijn wel enkele bekende mondiale spelers afkomstig uit het land, zoals Red Bull en Swarovski.

Op Europees niveau is Oostenrijk eerder een innovatieve middenvelder dan koploper (vergelijk: België behoort wel tot het innovatieve peloton in Europa). Innovatie en ondernemerschap zijn dan ook de belangrijkste uitdagingen voor de concurrentiekracht  van het land. Om als regio sterker te staan, zijn innovatie gebaseerde ecosystemen van ondernemingen belangrijk. Deze steunen op drie pijlers:

• innovatiecapaciteit,
• ondernemerscapaciteit,
• regionale clusters (i.e. een geografische concentratie van verwante bedrijven en instituten binnen een bepaald domein, met elkaar gelinkt door gemeenschappelijke en complementaire elementen).

Succes is te vinden in innovatie georiënteerde industriële clusters en het ontstaan hiervan wordt beïnvloed door vier factoren die aanwezig moeten zijn:

• een klimaat voor innovatie gebaseerde lokale rivaliteit,
• voldoende middelen (i.e. noodzakelijke input zoals human resources, een onderzoeksinfrastructuur, kapitaal, ...),
• een lokale vraag (zoals lokale klanten en hun eisen), inclusief een kritieke massa aan bekwame lokale toeleveranciers,
• clusters van verwante en ondersteunende bedrijfstakken en instituten.

Volgens Stern heeft Oostenrijk een goed ontwikkelde omgeving voor clusters voorhanden en er bestaan al een groot aantal clusterinitiatieven. Er is echter nood aan een regionale economische strategie en deze moet specifieker zijn dan een 'gewone economische groei'.

Om een nieuwe Oostenrijkse economische strategie te implementeren ziet Stern enkele prioriteiten en geeft ook enkele waarschuwingen.

De voornaamste prioriteiten zijn:

• Een publieke en private samenwerking om een capaciteit op te bouwen in innovatie en ondernemerschap van wereldniveau.
• Er moet een onderscheid bestaan tussen beleid en initiatieven die zich focussen op kmo's, tegenover deze die zich focussen op innovatie gebaseerde ecosystemen.
• De focus moet liggen op activiteiten waarvan de grenzen vaag zijn.
• Het potentieel van de creatieve destructie van Schumpeter moet vrij spel krijgen.

De waarschuwingen die Stern formuleert:

• Het is beter niet te proberen leider op alle vlakken te zijn. In plaats hiervan moet men zich focussen op domeinen met een latent vergelijkbaar voordeel en domeinen die een hefboom zijn voor eerder verworven sterktes.
• De huidige macro-economische kansen en uitdagingen mogen niet verward worden met uitdagingen op lange termijn op het vlak van de fundamenten voor Oostenrijkse concurrentiekracht.
• Geduld is nodig. De transitie naar een echte kennis gebaseerde economie is een lang proces.

Eerder dan een concreet actieplan voor Oostenrijk om de maakindustrie te helpen reikte Stern een kader aan dat generiek inzetbaar is in de context van meerdere Europese landen.

Dit artikel kwam tot stand dankzij het project "Via 7 sleuteltransformaties naar waardeketens voor de maakindustrie van de toekomst” in het kader van Vlaanderen in Actie en met steun van het Agentschap Ondernemen.